Doğal Köpek Irkları

Şimdi, nedir "Doğal köpek ırkları"? Şöyle ki: Köpek dediğimiz hayvan, kurtların insanlarla yaşamaya adapte olmasıyla ortaya çıkmıştır.

Köpekler, geçmişten beri seçici olarak üretilir. İlk başta sürü ve bekçi köpekleri, daha sonra polis köpekleri ve en son da süs köpekleri, insanlar tarafından yapay seçilimle üretilmiştir.

Ama bazı köpek ırkları vardır ki yapay seçilimle üretilmemiş, kendi kendilerine yaşadıkları ortamla ortaya çıkmışlardır.

Bu köpek ırklarının temel özellikleri, kurda benzer bir baş yapısına, orta ya da büyük boy bir bedene, güçlü bir sadakate ve sürü uyumuna sahip olmalarıdır. Süs köpeği olarak bildiğimiz ufak köpeklerin büyük çoğunluğunun sürü uyumu geni tahrip olmuştur mesela. Ayrıca süs köpeği olarak bildiğimiz ufak köpeklerin saldırganlık geni de tahrip olduğundan sağa sola saçma sapan saldırırlar, doğal köpek ırkları kodu mu oturturlar ama lazım olmadıkça saldırmazlar.

1) Anadolu Çoban Köpeği

Nam-ı diğer Anadolu çomarı. Hayır, hayır, dalga geçmiyorum; gerçekten öyle. Kendisi, bizim "kangal" olarak bildiğimiz karabaşın (evet, hâlâ dalga geçmiyorum) Türkiye coğrafyasına uyum sağlamış halidir. Yani kangal diye bahsettiğimiz köpek, budur ama kendisi daha farklı çeşitlerle Orta Asya ve Ortadoğu'da yaygın bir köpek çeşididir.

2) Bearded Collie

Valee Çoban Köpeği'nin İskoçya şartlarına uyum sağlamış halidir.

3) Belçika Çoban Köpeği

Groenendael, Malinois, Tervuren ve Laekenois olmak üzere dört çeşidi vardır. Belçika şartlarında doğal olarak oluşmuş çoban köpekleridir.

4) Bergamosco

Hiç doğal durmuyor gibi, değil mi? Kendisi, İtalyan Alpleri'nde sürü güderken ortaya çıkmış bir hayvancağız.

5) Katalan Çoban Köpeği

Yine bir çoban köpeği, yine bir doğal ırk.

6) Collie

Ülkemizde ve hatta dünyada dizi sebebiyle "Lassie" olarak bilinen ırk da aslında İskoçya şartlarında kendi kendine oluşmuş bir çoban köpeğidir.

7) Estrela Dağ Köpeği

Yine dağlarda kendi kendine gezen bir çoban köpeği, yine bir doğal ırk.

8) Finnish Lapphund

Finlandiya'da geyik güden, kendi kendine ortaya çıkmış bir köpek ırkıdır.

9) Alman Çoban Köpeği

Alman kurdu veya K-9 olarak bilinen köpekler. Bunlar da Almanya civarında koyun güderken kendisi oluşan köpek ırklarından.

10) Kuvasz

Kendisi, Macar çoban köpeğidir ve kangalla yakın akrabadır. Şöyle ki: Kangal, göçebe topluma uyum sağlamış bir köpekceğizdir. Hunlarla birlikte Avrupa'ya giden kangal, oranın iklimine uyum sağlayıp bu köpek ırkını doğurmuştur. Macarların da aslen Asyalı göçebeler olup Hunlarla birlikte Avrupa'ya gittiğini belirtmeme gerek yok sanırım.

11) Kangal

Evet, geldik kangala. Üstte, Anadolu Çoban Köpeği ve Kuvasz'da kangaldan biraz bahsettim. Şimdi, yıkarıda bahsettiğim "kangal" genel anlamdaydı. Akbaş, karabaş, Anadolu çoban köpeği, kuvasz, alabai gibi çeşitleri olan bir köpek ırkı. Buradaysa; bizim günlük hayatta Sivas kangal olarak bildiğimiz Karabaş'tan bahsedeceğim. Kendisi, Anadolu'ya Kanglı Türkleri tarafından getirilmiş ve zaman içinde Sivas ortamına adapte olmuştur.

12) Komondor

Bir başka Macar çoban köpeği ama bunun kangalla bir alakası yok. Aslında, şöyle: Kuvasz doğrudan Macarlarla ilgili; Avrupa Hun devleti yıkıldıktan sonra Macarlar tarafından sahip çıkılıp kullanılmış bir ırk ki zaten Asya'da da kangalın bir çeşidi olarak Macarlarca bakılıyordu. Komondor ise, yine Hunlarla birlikte Avrupa'ya giden Kuman Türkleri tarafından kullanılmış, daha sonra yine Macarlar tarafından sahip çıkılmış bir ırk ve yine kendi kendine oluşmuş, doğal bir ırk. Yani Kuvasz ilk baştan beri Macarlarca bakılıyordu ama Komondor, daha sonra sahip çıkılması sayesinde bir sokak köpeği çeşidi olarak anılmaktan alıkoyuldu.

13) Maremma Çoban Köpeği

Bunlar da İtalyanların yüzyıllardır kullandıkları çoban köpekleri.

14) Norveç Buhund

Bu da Vikingler tarafından kullanılmış bir köpek ırkı. Eh, Vikingler de tıpkı diğer tüm göçebe halklar gibi köpekleri "Şurası şöyle, burası böyle olsun" diye seçici üretmeyip kendi haline bırakmışlar.

15) Eski İngiliz Çoban Köpeği

İngiltere şartlarında üremiş ilk köpektir.

16) Pyrenees çoban köpeği

Basklar tarafından kullanılmış bir çoban köpeği olup Fransa şartlarında üremiş ilk köpektir. Zaman içinde Maremma Çoban Köpeği, Kuvasz, Akbaş, Tatra Çoban Köpeği, St. Bernard, Newfoundland köpekleriyle melezlenip günümüzdeki haline gelmiştir.

17) Akbaş

Kangalın Kafkasya civarında uyum sağlamış, yüzünde siyahlık olmayan bir çeşididir.

18) Aidi

Afrika'da Berberiler tarafından kullanılmış bir köpek ırkıdır.

19) Slovak Cuvac

Kuvasz'ın Slovakya'ya uyum sağlamış halidir.

20) Bucovina Çoban Köpeği

Balkanlarda kendiliğinden ortaya çıkmış bir köpek ırkıdır.

21) Tatra Çoban Köpeği

Polonya dağlarında kendiliğinden oluşmuş bir köpek ırkıdır.

22) St. Bernard

Antik Romalılar tarafından kullanılmış doğal köpeklerdir. "Kullanılmış" da ne iğrenç lafmış, eşya mı lan bu?

23) Samoyed Köpeği

Sibirya'da yaşayan Samoyedler tarafından bakılmış bir köpektir.

24) İsveç Lapphund

Kendisi, Laponlar tarafından beslenmiş doğal bir köpek ırkıdır.

25) İsveç Vallhund

Bir başka Viking köpeği bu da, özellikle Kuzey Britanya'daki Viking yerleşmelerinde doğup sonrada Vikinglerin anayurdu olan İskandinavya'ya götürülmüştür.

26) Pembroke Welsh Corgi

Vikingler tarafından Galler'e getirilmiş, Flamanlar tarafından sahip çıkılmış; zaman içinde Schipperke, Keeshond, Pomeranian (Yeri gelmişken kendisi, Kuzey Kutup köpeklerinin standardize edilmesiyle ortaya çıkmıştır), Samoyed ve Çin Aslanıyla melezlenip günümüzdeki halini almıştır.

27) Çin Aslanı

Nam-ı diğer Chow chow. Her ne kadar Çinliler tarafından sahip çıkılıp bakılsa da bu köpeğin aslında Kuzey Asya'da ortaya çıkıp sırasıyla Moğolistan, Sibirya ve Çin'e göç ettiği söylenir. Yine de sonuç olarak bir Çin köpeğidir, güzel bir ırktır ve saldırganlık geni çok az tahrip olmuştur. Şöyle: Bunlar, diğer doğal köpek ırklarından farklı olarak saldırmaya biraz (ama çok az) daha meyilliler. Ha bu arada, bu köpek günümüzde Moğollarca bakılmaz ama Cengiz Han ordularında savaş köpeği olarak yer alırdı ve dolayısıyla Avrupa ve Ortadoğu'ya da gitmişlerdir. Belki de saldırganlık geni bu yüzden hafif tahrip oldu. Bazı kişiler, Orta Asya'dan gelen siyah dilli aslanlara benzer dev köpeklerden bahseden bir Çin efsanesini kanıt gösterip bu köpeğin Orta Asya kökenli olduğunu söylerler; ama bence bu köpek doğrudan Çin'de çıkıp bakılmıştır.

28) Sibirya Kurdu

Nam-ı diğer Husky. Eskimolar tarafından bakılmış, Sibirya şartlarından kendi kendine ortaya çıkmış bir ırktır. Ha, bu arada; Sibirya yılın her günü kar ve buzlu değil. Yazın serin ama oldukça kurak, hatta bazen sıcak, kışın (ki kış burada yılın 3 ayı filan sürüyor) ise soğuk ve yağışlıdır.

29) Alabai

Kangalın Türkmenistan ve civarında yaşayan çeşididir.

30) SONUÇ

Gördüğünüz gibi, yukarıdaki ırkların büyük çoğunluğu göçebeler tarafından bakılmış ırklar, bir kısmı tam olarak nasıl ortaya çıktığı bilinmeyen ırklar, kalanları da çoban köpekleri. Hadi ben kaçtım, belki bir dahakine doğal kedi ırklarını yazarım.