Daha önce, 16 Türk devleti işinde 1. sayılan Hunların, Türkiye Türkleri ile doğrudan ilişkisi olmadığını söylemiştim. Bu doğru; ama bir sıkıntı var: Türk devletleri, çoğunlukla kendinden önceki devletin yerine geçmeye, onun yerini doldurmaya çalışır. Yani, Türk devlet geleneğinde aslında bir süreklilik vardır.
O zaman, baştan alıyoruz. Büyük Türk devletleri ve ardıllarını yazıp; Türkiye Cumhuriyeti'ne ulaşınca kaç tane olduğunu sayacağım. Öncelikle, Hunlardan değil; İskitlerden başlıyor.
1) İskitler: Sakaların, Batıda kalan kolu olan Eskit veya Eski'ler tarafından kurulmuştur. Ardılı Hunlardır.
2) Asya Hun Devleti: Kıpçak halklarından Kunlar tarafından kurulmuştur. Öncülü İskitler, ardılları Doğu Hun Devleti, Batı Hun Devleti, Akhunlar ve Göktürklerdir. Batı Hun Devletinin ardılları Güney Hun Devleti ve 16 Türk Devleti listesinde Batı Hunları diye geçen Kuzey Hun Devletidir. Kuzey Hun Devletinin ardılı da Avrupa Hunlarıdır.
3) Göktürkler: Oğuz halklarından Köktörük veya Öküktürk aşiretinin Eçine ve Ashide aileleri tarafından kurulmuştur. Asya Hunlarının mirasçısıdır; öncülleri Asya Hunları, Asya Avar Devleti, Akhunlar, Kuzey Wei Tabgaç Devleti ve Sibirler'dir. Ardılları Batı Göktürk Devleti, Doğu Göktürk Devleti, Avrupa Avarları (16 Türk devleti listesinde Avar Kağanlığı diye geçen), Hazar Kağanlığı, İkinci Doğu Göktürk Devleti, Büyük Bulgar Hanlığı ve Uygur Kağanlığı'dır.
4)
A. Uygur Kağanlığı: Uygurlar tarafından kurulmuştur. Öncülü İkinci Doğu Göktürk Devleti'dir. Ardılları Karluklar, Kansu Uygur Hanlığı, Karahoca Uygur Hanlığı ve Karahanlılar'dır.
B. Hazar Kağanlığı: Sibir halklarından Kazarlar tarafından kurulmuştur. Öncülü Batı Göktürk Kağanlığıdır. Ardılı Gazneliler'dir.
5)
A. Karahanlılar: Uygur halklarından Karakanlar tarafından kurulmuştur. Öncülü Uygur Kağanlığı, ardılları Doğu Karahanlılar, Batı Karahanlılar ve Büyük Selçuklu Devleti'dir.
B. Gazneliler: Oğuzlar tarafından kurulmuştur. Öncülleri Oğuz Yabguluğu ve Hazar Kağanlığı, ardılları Delhi Sultanlığı, Memlükler, Safeviler ve Büyük Selçuklu Devleti'dir.
6) Büyük Selçuklu Devleti: Oğuzların Kınık boyunun Salçukoğlu ailesi tarafından kurulmuştur. Öncülleri Karahanlılar ve Gazneliler, ardılları Anadolu Selçukluları, Kirman Selçukluları, Harezmşahlar, Böriler, Zengiler, İldenizliler, Erbil Beyliği, Salgurlular, Mengüçlüler, Çaka Beyliği, Dilmaçoğulları, Danişmendliler, Saltuklular, İnaloğulları, Ahlatşahlar, Artuklular, Çobanoğulları ve Tanrıbermiş Beyliği, Akkoyunlular, Karakoyunlular, Kazak Hanlığı'dır.
7) Anadolu Selçuklu Devleti: Selçukoğlu ailesinden Kutalmışoğulları tarafından kurulmuştur. Öncülleri Mengüçlüler, Çaka Beyliği, Dilmaçoğulları, Danişmendliler, Saltuklular, İnaloğulları, Ahlatşahlar, Artuklular, Çobanoğulları ve Tanrıbermiş Beyliği ve Büyük Selçuklu Devleti'dir. Ardılları Karamanoğulları, İnançoğulları, Pervaneoğulları, Eşrefoğulları, Menteşeoğulları, Dobruca Beyliği, Alaiye Beyliği, Karesioğulları, Candaroğulları, Kayı uçbeyliği, Germiyanoğulları, Hamitoğulları, Saruhanoğulları, Tacettinoğulları, Aydınoğulları, Tekeoğulları, Ramazanoğulları, Eretna Beyliği, Dulkadiroğulları, Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti'dir. Kayı uçbeyliğinin ardılı da Osmanlılardır.
8) Osmanlılar: Kayı boyunun Karakeçili aşiretinden Osmanoğulları tarafından kurulmuştur. Öncülleri Altın Orda, Memlükler, Timurlular, Akkoyunlular, Karakoyunlular, Kırım Hanlığı, Basarab Hanedanı ve Anadolu Selçuklu Devleti'dir. Ardıllarından Türk olan sadece iki devlet vardır: Türkiye Cumhuriyeti ve KKTC.
Günümüzdeki diğer bağımsız Türk devletlerinin öncülleri ise şöyle:
Azerbaycan: Kaçar Hanedanı ki o da Safevilerin ardılıdır.
Kazakistan: Kazak Hanlığı
Kırgızistan: Kazak Hanlığı
Özbekistan: Timurlular
Türkmenistan: Karakoyunlular, Safeviler, Kazak Hanlığı, Büyük Selçuklu Devleti, Altın Orda.
O zaman, toparlarsak:
1-İskitler
2-Asya Hun Devleti
3-Göktürkler
4-Uygur Kağanlığı
5-Hazar Kağanlığı
6-Karahanlılar
7-Gazneliler
8-Büyük Selçuklular
9-Anadolu Selçukluları
10-Osmanlılar.
Bu ardıllar içine dahil olan, Türkiye Türkleri ile doğrudan ilişkisi bulunmayan ama gerçekten büyük ve güçlü devletleri de dahil edersek:
1-İskitler
2-Asya Hun Devleti
3-Avrupa Hun Devleti
4-Göktürkler
5-Uygur Kağanlığı
6-Hazar Kağanlığı
7-Karahanlılar
8-Gazneliler
9-Memlükler
10-Safeviler
11-Büyük Selçuklu Devleti
12-Kazak Hanlığı
13-Anadolu Selçuklu Devleti
14-Timurlular
15-Osmanlılar
Hem 16 değil 15 tane hem de liste farklı. Bu arada; Altın Orda Devleti, Çağatay Hanlığı, Kazan Hanlığı, Kırım Hanlığı ve Babürşahlar da büyük devletlerdir; ancak Cengizlilerin ardılıdırlar. Aslında Altın Orda devleti Cengizlilerin, diğerleri de Altın Orda devletinin ardılıdır. Ayrıca, Timurlular da Altın Orda devletinin ardılıdır; hatta Kazak Hanlığının öncüllerinden biri de Altın Orda Devleti'dir.
O zaman, baştan alıyoruz. Büyük Türk devletleri ve ardıllarını yazıp; Türkiye Cumhuriyeti'ne ulaşınca kaç tane olduğunu sayacağım. Öncelikle, Hunlardan değil; İskitlerden başlıyor.
1) İskitler: Sakaların, Batıda kalan kolu olan Eskit veya Eski'ler tarafından kurulmuştur. Ardılı Hunlardır.
2) Asya Hun Devleti: Kıpçak halklarından Kunlar tarafından kurulmuştur. Öncülü İskitler, ardılları Doğu Hun Devleti, Batı Hun Devleti, Akhunlar ve Göktürklerdir. Batı Hun Devletinin ardılları Güney Hun Devleti ve 16 Türk Devleti listesinde Batı Hunları diye geçen Kuzey Hun Devletidir. Kuzey Hun Devletinin ardılı da Avrupa Hunlarıdır.
3) Göktürkler: Oğuz halklarından Köktörük veya Öküktürk aşiretinin Eçine ve Ashide aileleri tarafından kurulmuştur. Asya Hunlarının mirasçısıdır; öncülleri Asya Hunları, Asya Avar Devleti, Akhunlar, Kuzey Wei Tabgaç Devleti ve Sibirler'dir. Ardılları Batı Göktürk Devleti, Doğu Göktürk Devleti, Avrupa Avarları (16 Türk devleti listesinde Avar Kağanlığı diye geçen), Hazar Kağanlığı, İkinci Doğu Göktürk Devleti, Büyük Bulgar Hanlığı ve Uygur Kağanlığı'dır.
4)
A. Uygur Kağanlığı: Uygurlar tarafından kurulmuştur. Öncülü İkinci Doğu Göktürk Devleti'dir. Ardılları Karluklar, Kansu Uygur Hanlığı, Karahoca Uygur Hanlığı ve Karahanlılar'dır.
B. Hazar Kağanlığı: Sibir halklarından Kazarlar tarafından kurulmuştur. Öncülü Batı Göktürk Kağanlığıdır. Ardılı Gazneliler'dir.
5)
A. Karahanlılar: Uygur halklarından Karakanlar tarafından kurulmuştur. Öncülü Uygur Kağanlığı, ardılları Doğu Karahanlılar, Batı Karahanlılar ve Büyük Selçuklu Devleti'dir.
B. Gazneliler: Oğuzlar tarafından kurulmuştur. Öncülleri Oğuz Yabguluğu ve Hazar Kağanlığı, ardılları Delhi Sultanlığı, Memlükler, Safeviler ve Büyük Selçuklu Devleti'dir.
6) Büyük Selçuklu Devleti: Oğuzların Kınık boyunun Salçukoğlu ailesi tarafından kurulmuştur. Öncülleri Karahanlılar ve Gazneliler, ardılları Anadolu Selçukluları, Kirman Selçukluları, Harezmşahlar, Böriler, Zengiler, İldenizliler, Erbil Beyliği, Salgurlular, Mengüçlüler, Çaka Beyliği, Dilmaçoğulları, Danişmendliler, Saltuklular, İnaloğulları, Ahlatşahlar, Artuklular, Çobanoğulları ve Tanrıbermiş Beyliği, Akkoyunlular, Karakoyunlular, Kazak Hanlığı'dır.
7) Anadolu Selçuklu Devleti: Selçukoğlu ailesinden Kutalmışoğulları tarafından kurulmuştur. Öncülleri Mengüçlüler, Çaka Beyliği, Dilmaçoğulları, Danişmendliler, Saltuklular, İnaloğulları, Ahlatşahlar, Artuklular, Çobanoğulları ve Tanrıbermiş Beyliği ve Büyük Selçuklu Devleti'dir. Ardılları Karamanoğulları, İnançoğulları, Pervaneoğulları, Eşrefoğulları, Menteşeoğulları, Dobruca Beyliği, Alaiye Beyliği, Karesioğulları, Candaroğulları, Kayı uçbeyliği, Germiyanoğulları, Hamitoğulları, Saruhanoğulları, Tacettinoğulları, Aydınoğulları, Tekeoğulları, Ramazanoğulları, Eretna Beyliği, Dulkadiroğulları, Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti'dir. Kayı uçbeyliğinin ardılı da Osmanlılardır.
8) Osmanlılar: Kayı boyunun Karakeçili aşiretinden Osmanoğulları tarafından kurulmuştur. Öncülleri Altın Orda, Memlükler, Timurlular, Akkoyunlular, Karakoyunlular, Kırım Hanlığı, Basarab Hanedanı ve Anadolu Selçuklu Devleti'dir. Ardıllarından Türk olan sadece iki devlet vardır: Türkiye Cumhuriyeti ve KKTC.
Günümüzdeki diğer bağımsız Türk devletlerinin öncülleri ise şöyle:
Azerbaycan: Kaçar Hanedanı ki o da Safevilerin ardılıdır.
Kazakistan: Kazak Hanlığı
Kırgızistan: Kazak Hanlığı
Özbekistan: Timurlular
Türkmenistan: Karakoyunlular, Safeviler, Kazak Hanlığı, Büyük Selçuklu Devleti, Altın Orda.
O zaman, toparlarsak:
1-İskitler
2-Asya Hun Devleti
3-Göktürkler
4-Uygur Kağanlığı
5-Hazar Kağanlığı
6-Karahanlılar
7-Gazneliler
8-Büyük Selçuklular
9-Anadolu Selçukluları
10-Osmanlılar.
Bu ardıllar içine dahil olan, Türkiye Türkleri ile doğrudan ilişkisi bulunmayan ama gerçekten büyük ve güçlü devletleri de dahil edersek:
1-İskitler
2-Asya Hun Devleti
3-Avrupa Hun Devleti
4-Göktürkler
5-Uygur Kağanlığı
6-Hazar Kağanlığı
7-Karahanlılar
8-Gazneliler
9-Memlükler
10-Safeviler
11-Büyük Selçuklu Devleti
12-Kazak Hanlığı
13-Anadolu Selçuklu Devleti
14-Timurlular
15-Osmanlılar
Hem 16 değil 15 tane hem de liste farklı. Bu arada; Altın Orda Devleti, Çağatay Hanlığı, Kazan Hanlığı, Kırım Hanlığı ve Babürşahlar da büyük devletlerdir; ancak Cengizlilerin ardılıdırlar. Aslında Altın Orda devleti Cengizlilerin, diğerleri de Altın Orda devletinin ardılıdır. Ayrıca, Timurlular da Altın Orda devletinin ardılıdır; hatta Kazak Hanlığının öncüllerinden biri de Altın Orda Devleti'dir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder