Nadir bir ses: Ğ

Ğ gerçekten nadir bir sestir. Hele ki Türkçe gibi "görünen sesler"in çoğunun yaygın sesler olduğu bir dil içinde olması düşünüldüğünde, epey gariptir. Görünen seslerden kastım, o sesi yazamadığınız ama çıkarabildiğiniz sesler olur; işte "görünen sesler" de yazabildiğiniz sesler. Mesela Q, Kh seslerini yazamasak da çıkartabiliriz. Japonca'da ü sesi yazılamasa da çıkartılabilir. Moğolca'da da çıkartılabildiği halde yazılamayan pek çok ses vardır. Yani şöyle: Türkçe'de S'yi peltek çıkartabiliriz; ama Arapça'daki gibi bunu yazıya yansıtamayız. Ğ ise, nadir olduğundan görünen seslerden olması gariptir. (Bazı Türk dillerinde yazılamaz mesela, sesli harflerin art arda tekrarıyla gösterilir)

Her ne kadar bazı dillerde Ğ benzeri sesler olsa da (Latince Q, Arapça غ, Fransızca R, Japonca W, Abhazca Ӷ) bunlar genelde Ğ'den çok daha kalın ve daha gırtlaktan seslerdir. (Japonca W ise çok daha yumuşak ve hafiftir, hafiften V'ye de kayar) Arapça gayn/ğayn harfi, g-ğ arası bir sesi ifade eder. Fransızca R, peltek birinin Ğ'ye benzer R'si gibi çıkarılır. Latince Q'ya hiç girmiyorum.

Ğ sesinin olduğu bazı diller: Farsça (ﮒ Gef/Ğef), İngilizce (Gh). Diğer Ural-Altay dillerinde olmaması da gariptir esasen. Ama Ğ sesi, Türkçe'de iki biçimde görülür: Boşlukları dolduran, çıkış noktası Japonca ve Korece W gibi olan Ğ sesi ve Q'nun yumuşamasıyla elde edilmiş, gırtlaktan Ğ (Aslında Kh) sesi. Bu iki ses, daha sonra birleşmiştir ve günümüzdeki önceki ünlüyü uzatan Ğ'ye dönüşmüştür.